Hai sai lầm lớn của Trung Quốc trong xử lý vụ Scarborough

Theo trang tin “Đa Chiều” (Hồng Công) ngày 13/5, sự kiện đảo Scarborough đã kéo dài hơn 1 tháng, Chủ tịch Thượng viện Philíppin Juan Ponce Enrile vẫn kích động dân chúng dùng vũ lực chống lại Trung Quốc. Phát ngôn viên của Chính phủ Philíppin vẫn kiên quyết kiến nghị đưa vụ tranh chấp bãi đá ngầm Scarbourough ra trọng tài quốc tế như là biện pháp tốt nhất để giải quyết vấn đề. Bất chấp Bộ Ngoại giao Trung Quốc ra “thông điệp cuối cùng”, tình hình vẫn không có gì thay đổi, đối đầu vẫn dai dẳng.

Giới quan sát cho rằng những “động tác nhỏ” không ngừng của Philíppin là nguyên nhân chủ yếu khiến đối đầu không được giải quyết đến nơi đến chốn, song phải thừa nhận rằng hành vi của Trung Quốc trong 1 tháng qua chưa hoàn toàn đúng, Bắc Kinh cũng phải chịu trách nhiệm nhất định khi để tình hình diễn biến như hiện nay. 

Thứ nhất, từ khi Trung Quốc và Philíppin đối đầu ngày 10/4, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã 16 lần ra thông cáo báo chí trả lời về vụ việc. Xét về ngôn từ, nội dung chủ yếu mà Trung Quốc đề cập chẳng qua chỉ là cách nhìn đối với các động tác của Philíppin hiện nay, đồng thời thể hiện lập trường và hy vọng của Trung Quốc. Trong số đó, Trung Quốc có 9 lần chỉ ra rằng nguyên nhân vụ việc là do Philíppin gây ra, 8 lần nhắc lại Trung Quốc có chủ quyền, 4 lần giải thích Trung Quốc tại sao có chủ quyền. Ngoài việc phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc ngày 18/4 yêu cầu Philíppin rút tàu thuyền về, Trung Quốc chưa hề đưa ra biện pháp của mình trong việc giải quyết thực chất vấn đề. 

Đối mặt với những “động tác nhỏ” nhất quán của Philíppin, thái độ của Trung Quốc lặp đi lặp lại quá nhiều mà không mang ý nghĩa mới mẻ nào, càng không có biệp pháp đối phó với việc Philíppin không thực hiện cam kết hoặc không đáp ứng yêu cầu của Trung Quốc. 

Ngược lại, trong cuộc tranh giành bãi đá ngầm Scarbourough, Philíppin có rất nhiều biện pháp, cầu cứu viện trợ từ Mỹ, thay tên, loại bỏ tiêu chí của Trung Quốc trên đảo, đưa vụ việc ra Tòa án quốc tế… Đối mặt với thách thức từ Philíppin, sự đáp trả của Trung Quốc luôn là “không chấp nhận”, song lại không có biện pháp “không chấp nhận” nào được thực thi cụ thể. Theo thông lệ, Trung Quốc từ sớm nên có phương án dự phòng xung đột trong tranh chấp bãi đá ngầm Scarbourough, trong đó bao gồm cả đối đầu và chiến tranh. 

Thứ hai, Trung Quốc đã bỏ lỡ thời cơ tốt để giải quyết xung đột khi Philíppin đụng chạm đến giới hạn cuối cùng của Trung Quốc. Thái độ của Trung Quốc trong tháng qua không chỉ là lặp đi lặp lại những cái cũ mà thái độ này không hề có sự phân biệt khác nhau trước mỗi hành động của Philíppin. Có thể khẳng định rằng khi bắt đầu đối đầu với Trung Quốc, Philíppin trên thực tế đã sớm biết lập trường của Bắc Kinh. Giới hạn đỏ về chủ quyền mà Trung Quốc tuyên bố không phải là được vạch ra sau khi hai bên đối đầu. Cũng như vậy, cách nói của Philíppin trong việc yêu cầu Tòa án quốc tế giải quyết vụ tranh chấp cũng không phải bây giờ mới đưa ra lần đầu. Sau khi xảy ra đối đầu, Philíppin không hề nói cần giải quyết đối đầu thế nào, mà một mực yêu cầu Tòa án quốc tế giải quyết, đồng thời tuyên truyền Trung Quốc là bên chịu trách nhiệm. Có thể thấy Philíppin đang muốn đi đến cùng, nói cách khác là nếu Tòa án quốc tế không đứng ra giải quyết, Philíppin sẽ đối đầu đến cùng. 

Cuộc đối đầu này cho thấy Philíppin rõ ràng không muốn “hợp xướng” với Trung Quốc, song tại sao Trung Quốc vẫn cứ muốn phối hợp với Philíppin? Trung Quốc nhiều lần nhấn mạnh Philíppin không được mở rộng vụ việc, song Philíppin vẫn không ngừng có “động tác nhỏ”. Trong vụ đối đầu hiện nay, Trung Quốc trước sau yêu cầu Philíppin rút tàu thuyền về, việc làm này giống như yêu cầu khách ra khỏi nhà mình. Trước việc Philíppin tái điều tàu thuyền tăng viện, Trung Quốc lẽ ra cần quyết đoán ngăn chặn các tàu thuyền công vụ của Philíppin tới vùng biển của Trung Quốc. 

Phát ngôn viên báo chí của Trung Quốc luôn bày tỏ hy vọng rằng Philíppin sẽ không để vụ việc phức tạp hóa hay quốc tế hóa, điều này cho thấy mục tiêu ban đầu của Trung Quốc trong vụ việc này là không muốn mở rộng vấn đề. Ngược lại, Philíppin ngay từ đầu đã điều tàu hải quân tới đối đầu, Trung Quốc lẽ ra cần phải nắm bắt sai lầm này của Philíppin, nắm chắc tất cả cơ hội tốt để giải quyết vấn đề, kết thúc đối đầu. 

Cuộc đối đầu Trung Quốc-Philíppin hiện đã kéo dài hơn 1 tháng. Vụ việc đã xảy ra, điều mà Trung Quốc lẽ ra có thể làm được là kịp thời ngăn chặn, không thể bị Philíppin dắt đi. Có thể nói rằng Trung Quốc vừa không có phương án mới, vừa không chủ động trong giải quyết vấn đề. Là bên chủ động có đầy đủ lý lẽ, Trung Quốc có trách nhiệm không thể chối bỏ khi để tình hình leo thang như hiện nay.

Theo http://nghiencuubiendong.vn

2012-05-18 07:18:40